کولبران، نان‌آوران و زحمتکشانی با کمرهای تا شده
زمینه‌های شکل‌گیری
افزایش شکاف طبقاتی و گسترش فقر در ایران بدلیل چپاول و غارت اموال و ثروتهای مردم توسط حاکمیت دیکتاتوری ولایت فقیه و پاسدارانش، نرخ بیکاری را افزایش داده است. این پدیده، اشتغال‌یابی را به مشغله جوانان بدل کرده و تلاش اقشار مختلف مردم برای کسب روزی، آنها را به یافتن شغل‌های کاذب واداشته است.
در شرایطی که چنگالهای خونین پاسداران، در تاروپود اقتصاد کشور تا اعماق فرورفته، راهی برای اشتغال جوانان باقی نمانده، کولبری، تبدیل به یک شغل شده است.
کولبری، یکی از این شغل‌های کاذبی است که چند سالی‌ست تحت حاکمیت فاشیسم دینی حاکم بر ایران، مردم شهرهای مرزی، به خصوص در استانهای کردستان و آذربایجان غربی، با آن امرار معاش می‌کنند.
کولبر یا کوله‌بر، به افرادی گفته می‌شود که بدلیل فقر و ناچاری برای کسب درآمد و گذران زندگی خود با پای پیاده و بر روی دوش خود اقدام به حمل اجناس و عبور دادن آنها از مرز می‌کنند. کولبران اساسا در استانهای کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی زندگی می‌کنند.
نرخ بیکاری در کردستان در تابستان ۹۸ بیشتر از ۱۲.۲ درصد ارزیابی شده است. بنابراین، شغل کولبری، تنها چاره بسیاری از مردم محروم و جوانان بیکار در مناطق مرزی برای غلبه بر گرسنگی خود و خانواده‌شان است.
تاکنون مدار وضعیت نگران‌کننده زندگی در استانهای مرزی، تغییری نکرده است. بسیاری از مردم در کردستان، آذربایحان غربی، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه و… سال‌هاست به کولبری و سوختبری به عنوان تنها ره‌یافت زندگی خود می‌نگرند.
زنان کولبر
شدت فشار معاش زندگی و وخیم‌تر شدن شرایط اقتصادی در مناطق مرزی غرب کشور، کولبری را از شغل مردانه خارج کرده و اکنون زنان ایرانی نیز به کولبری در روستاهای مرزی استانهای غرب کشور می‌پردازند.
زنان هم‌پای مردان، بارهای سنگین را در مسیرهای صعب‌العبور و سخت کوه‌های مرزی غرب کشور به دوش می‌کشند تا بچه‌هایشان را سیر کنند.
گاهی وقت‌ها زنان کولبر مجبورند برای رد کردن موانع جنسیتی، در لباس مردانه به صفوف کولبران بپیوندند.
آمار کشته و زخمی شدن کولبران و کاسبکاران در سال میلادی ۲۰۱۹
وبسایت کردپا که خبرهای مربوط به مناطق کردنشین غرب کشور را پوشش می‌دهد در یک گزارش تفکیکی ـ آماری، به انتشار آمار کشته و زخمی‌شدن کولبران و کاسبکاران در سال گذشته میلادی (٢٠١٩) در استانهای آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه ایران پرداخته است.
مطابق این آمار طی سال گذشته میلادی ۲۵۰ کولبر و ۲۰ کاسبکار کشته و زخمی شده‌اند. کردپا این آمار را با استفاده از منابع موثق گردآوری کرده و تفکیک آمار با توجه به مشخصات در دسترس افراد بوده است.
همراه با کولبران ، فیلمی از محرومیتها و محدودیتهای ظالمانه
سفری مستند، پا به پای با کولبران در کوهستانهای غرب ایران
رویکرد دولت با شغل کولبری
نهادهای حکومتی با دادن رنگ امنیتی به کولبری، کسانی که به این کار پرریسک و خطر مشغول هستند را در گذرگاه‌های مرزی هدف تیراندازی خود قرار می‌دهند.
مسئولان حکومتی تاکنون جز وعده‌های بسیار و تکراری، کاری انجام نداده‌اند. کمتر هفته‌ای است که آمار و ارقام مرگ دلخراش کولبران منتشر نشود.
دام طبیعت برای کولبران
علاوه بر گلوله ماموران امنیتی و مرزبانی، ارتفاعات غرب کشور نیز همه ساله جان ده‌ها کولبر را در حوادث طبیعی می‌گیرد.
داستان مرگ فرهاد و آزاد خسروی، دو برادر نوجوانی که در سرما و برف یخ زدند، هنوز از خاطره‌ها نرفته است. آنها برای تامین زندگی خانواده‌شان اینچنین حین کولبری به کام مرگ رفتند.
سرنوشت کولبران
به گفته فعالان حوزه حقوق بشر در کردستان، هر بار که کولبران برای کار می‌روند، خبرهای تلخ و ناراحت کننده‌ای از آنها سرتیتر رسانه‌ها می‌شود.
به نظر می‌رسد که کولبران سرنوشتی جز مرگ در انتظارشان نیست؛ جان‌باختن و زخمی شدن در اثر شلیک نیروهای مرزی و انفجار مین و یا مرگ و مصدومیت ناشی از سقوط از پرتگاه‌ها، ریزش بهمن و غرق شدن در رودخانه‌ها.