مازوت قاتل جدید مردم
نزدیک به دو هفته از آلودگی شدید هوا می‌گذرد و تهران، در محاصره دود و ویروس است. میزان آلایش به حد فوق خطرناک ۵۰۰ رسیده است. به صورتی‌که دولت روحانی مجبور به استقرار آمبولانس در نقاط مختلف شهری شده است تا افرادی که دچار تنگی نفس شدید و در نتیجه سکته مغزی می‌شوند را به سرعت منتقل کند.
شهروندان هشتک #نفس_نداریم را در توئیتر ترند کرده‌اند. ایران از رتبه ۹ به رتبه ۱۰ در جدول آلودگی هوا (IQAIR) در سطح جهان تنزل یافته است.
حسین شهیدزاده، گرداننده شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، روز ۱۷دی۹۹ اعتراف کرد: «بطور متوسط، روزانه ۱۱ مرگ زودرس بدلیل آلودگی هوا، اتفاق میافتد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که آلودگی هوا افزاینده ابتلا به کرونا هم می‌باشد».
تعداد بیمارانی که در دی‌ماه امسال به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند در مقایسه با سال گذشته ۸٪ افزایش داشته است.
ابربحران آلودگی هوا در کلان‌شهر‌های ایران، از دهه‌ها پیش یکی از صورت مسئله‌های روی میز دولتهای مختلف این حاکمیت بوده اما جز بی‌عملی اقدامی برای مرتفع‌ساختن این بحران نکرده‌اند. این واقعیت برای همه روشن است که هر فاجعه‌ای که در ایران رخ می‌دهد قبل از هر چیز باید ریشه آن را در مسائل سیاسی جستجو نمود.
علت اصلی افزایش ناگهانی آلودگی هوا، جایگزینی سوخت مازوت به جای دیگر سوخت‌ها در مصارف صنعتی است. اما مازوت چیست و چرا مازوت که اکنون به گفته یک مسئول حکومتی می‌تواند بدتر از کرونا قاتل مردم ایران و بخصوص مردم تهران باشد، جایگزین سوخت گاز شده است؟
مازوت چیست و از کجا می‌آید؟
در برج تقطیر پالایشگاه نفتی، نفت خام را به چندین فرآورده تبدیل می کنند که محصولات تولیدی از سبک به سنگین به طور خلاصه به شرح زیر است:
۱.گازهای مایع
۲.نپتان های سبک
۳.نپتان های سنگین (تولید سوخت اکتان بالا)
۴.بنزین
۵.نفت سفید
۶.دیزل یا گازوئیل
۷.روغن موتورها و روان کننده ها
۸.سوخت کوره یا مازوت
۹.قیر یا آسفالت
مازوت سوخت اصلی دیگ های بخار، کوره‌ها، نیروگاه‌ها و موتورهای کشتی های بزرگ است. تولید آن هزینه چندانی ندارد، نقطه جوش بالا و گرمایش و ضریب حرارتی خوبی دارد و حتی گازهای گلخانه ای کمتری نسبت به ذغال سنگ تولید می کند و شاید به لحاظ اقتصادی نیز استفاده از آن، مقرون به صرفه باشد، ولی با این همه، از نظر بهداشت و سلامت عمومی، یک پارامتر بزرگ منفی دارد و آن اینکه دشمن ریه شهروندان است.
با سوختن مازوت، عموما سولفور دی اکسید و کربن دی اکسید تولید می‌شود که از آلاینده‌های اصلی به شمار می روند. بر اساس تعداد اتم های کربن، مازوت از سنگین ترین‌هاست. مازوت خودش (که بین ۳۰ تا ۷۰ اتم کربن دارد) بر اساس میزان گوگرد داخلش به مازوت فوق سبک، مازوت سبک، مازوت نرمال و مازوت سنگین تقسیم می‌شود. مازوت سنگین شامل ۲٪ تا ۳.۵٪ گوگرد می‌شود که مازوت تولیدی فعلی در کشور هم به دلایلی که شرح آن می‌آید، متاسفانه دقیقا از همین نوع است. این عدد ۷ برابر استاندارد جهانی می‌باشد.
به‌جای مازوت، به راحتی می‌شود از گاز طبیعی استفاده نمود و با توجه به اینکه ایران دومین تولید‌کننده گاز جهان می‌باشد تهیه آن بسیار ساده است و حتی هزینه کمتری هم دارد و آلاینده های کمتری هم تولید می‌کند. در مورد میزان آلایندگی گاز باید گفت که در پالایشگاه های گاز، گاز ترش گوگرد زدایی می‌شود و گاز طبیعی یا اصلا گوگرد ندارد یا بسیار ناچیز است و به همین دلیل است که به نسبت مازوت، سوخت بسیار مناسب‌تری می‌باشد. البته گفتنی است که مازوت را هم می‌شود در مراحل مختلف احتراق، گوگردزدایی کرد ولی هزینه‌های نسبتا قابل توجه آن، حاکمیت سودجو و غارتگر را به عدم انجام آن سمت داده و نداشتن و تهیه نکردن تکنولوژی آن هم مزید بر علت است.
مازوت قاتل جدید مردم؛ پیامدهای این فرایند، روی سلامتی کلی شهروندان تهرانی تاثیر جدی گذاشته است. همین‌جا باید اضافه کرد که وزارت نفت به بهانه بالا بودن مصرف گاز، نیروگاههای برق را مجاب به مصرف مازوت می‌کند و این در حالی‌‌است که گوگرد زدایی آن را انجام نمیدهد و بر عهده مصرف کننده که وزارت نیرو باشد، میگذارد. این وزارت‌خانه نیز در یک روند سودجویی غیرمسئولانه، هیچ اقدامی برای این کار بعمل نمی‌آورد.
چرا ایران مازوت را برگزیده است؟
به دلیل قدیمی بودن پالایشگاه های نفتی ایران و البته قدیمی بودن تکنولوژی و فناوری‌های تولید فرآورده نفتی، حدود ۲۴٪ از نفت خام به مازوت تبدیل می‌شود. به همین دلیل حکومت مازوت را هم به عنوان یکی از اقلام اصلی صادرات نفتی ایران در نظر گرفته است. ایران روزانه ۱۶ میلیون گالن (حدود ۶۰ میلیون لیتر) مازوت تولید می‌کند. از این مقدار ۹.۳ میلیون گالن صادر، ۴.۳ میلیون گالن، ذخیره سازی و مابقی صرف مصرف داخلی می‌شود.
امارات، مشتری اصلی مازوت ایران است که آن را برای سوخت کشتی ها مصرف می‌کند. اما تحریم‌های گسترده، که به دلیل عدم پایبندی ایران به برجام، در توسعه پنهانی برنامه اتمی و توسعه آشکار برنامه موشکی و نیز سیاست‌های اشغال‌گرانه وتوسعه‌طلبانه منطقه‌ای نظام، از سوی آمریکا اعمال می‌شود، از جمله بر خرید مازوت امارات از ایران تاثیر جدی گذاشته‌است.
دولت برای جبران کم شدن صادرات مازوت، تصمیم گرفت نیروگاه‌ها و کارخانه‌های صنعتی کشور که قبلا گاز طبیعی یا نفت خام می‌سوزانده‌اند را به مصرف‌کنندگان مازوت تغییر بدهد. دلیل اصلی افزایش ناگهانی آلودگی هوای تهران، همین تغییر سوخت نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها از گاز طبیعی به مازوت است. سیاستی که به گفته کارشناسان، هر روز دستکم ۱۱ کشته برجای میگذارد.
اضافه بر این، باید گفت که استفاده از مازوت در اروپا و غرب در حال منسوخ شدن است.
در بخشهایی که استفاده از مازوت استمرار دارد، برای حل آلودگی ناشی از آن، مازوت را به کک نفتی یا حتی دیزل تبدیل می‌کنند. در ایران، به دلیل عقب ماندگی صنعتی که جمهوری اسلامی بر کشور تحمیل کرده‌است، تکنولوژی و فناوری مورد نیاز برای اجرای این فرآیند وجود ندارد.
در بودجه ارائه شده توسط دولت روحانی برای سال ۱۴۰۰، کما اینکه در بودجه سال‌های پیش، دولتهای مختلف، هیچ سهمی برای به روز نگاه‌داشتن فناوری‌ها و تکنولوژی‌های صنعتی که سهم بسزایی در کاهش آلودگی هوا و سلامت مردم دارد، در نظر گرفته نشده‌است. دیکتاتوری ضد ایرانی ولایت فقیه، که آشکارا، گسترش ویروس کرونا و کشتار وسیع‌تر مردم را به عنوان فرصت ماندگاری‌اش می‌بیند و در همین راستا، با دستور مستقیم ولی فقیه، از خرید واکسن معتبر و استاندارد خارجی نیز خودداری می‌کند، از هر عاملی برای درگیر کردن مردم با مشکلات ابتدایی زندگی و مشکلات معیشتی استقبال می‌کند.
از همین رو، علاوه بر دلایل اقتصادی و مالی، از منظر سیاست داخلی و افزایش سرکوب نیز، استفاده از مازوت یا هر ماده‌ای که ایجاد آلودگی می‌کند و جان مردم را به خطر می‌اندازد، کمال مطلوب حاکمیت است. چرا که امروز در سایه همین سیاست، سقف مطالبات عمومی را به تأمین حداقل معیشت یا حق نفس کشیدن تنزل داده است.
اما خطاب به ولی فقیه و همه مقامات چپاولگر باید گفت:
«آنکس که باد می‌کارد، طوفان درو خواهد کرد. و آن روز که طوفان اعتراضات بزرگ و سراسری مردمی بوزد، دیگر نه از تاک ولایت نشان ماند و نه از تاک‌نشان»
