بحران آب یا ورشکستگی آب؟

با نابودی منابع آبی کشور، ما از بحران عمیق آب به وضعیت ورشکستگی آبی رسیده‌ایم

«منابع آب زیرزمینی کشور در حال نابودی هستند. از بحران آب به ورشکستگی آبی رسیده‌ایم، اما مسئولین و مدیران کشور هنوز هم به عمق فاجعه ورشکستگی آبی پی نبرده‌اند». این‌ جملات، بخشی از سخنان مصطفی فدایی‌فرد، مدیر اسبق طرح جامع آب کشور می‌باشد.

هنوز در اواسط بهار هستیم و بارش‌های بهاری در استان‌های مختلف کشور جاری‌ است. اما به تابستان نرسیده برخی از مدیران و مسئولان، از فاجعه آب در کشور خبر می‌دهند. فاجعه‌ای جبران ناپذیر که پس از بحران، آنرا ورشکستگی آبی نامیده‌اند.

علی مریدی، مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت از محیط زیست، در تاریخ ۷ اردیبهشت ۱۴۰۰، طی یاد‌داشتی در مورد عدم توازن بین منابع و مصارف آب گفت: «در بسیاری از حوضه‌های آبریز کشور دچار ورشکستگی آبی شده‌ایم. وقوع خشکسالی و بحران‌های آبی متأثر از آن، از جمله عوامل بعدی آنست. وضعیت امروز مدیریت منابع آبی کشور، مانند وضعیت کسی است که معادل تمام درآمد ماهانه‌اش باید قسط بپردازد. با هرگونه کاهش درآمدی، چنین فردی دچار بحران خواهد شد.»

مصطفی فدایی فرد، از پژوهشگران آب کشور، در این زمینه می‌گوید: «کل منابع آبی کشور حدود ۹۰میلیارد متر مکعب است. در صورتیکه مصرف سالانه ما ۹۶ میلیارد متر مکعب می‌باشد. بنابراین ما از بحران آب عبور کرده و به مرحله ورشکستگی آبی رسیده‌ایم».

بحـران آب ناشی از نبود مدیریت

فدایی فرد در ادامه سخنان خود به مهمترین علت در زمینه مشکلات آبی کشور پرداخت و گفت: «بحران آبی موجود در کشور، ناشی از کم‌آبی و یا خشکسالی نیست. بلکه این بحران ناشی از سوءمدیریت در منابع آبی است. روش‌های غیر اصولی برداشت نیز به این بحران آبی دامن زده است». وی تاکید نمود که «باید بپذیریم که مدیریت منابع آبی کشورمان اشتباه بوده است و تاکنون این سرمایه ملی را حفاظت نکرده‌ایم».

دولت با بهانه ایجاد اشتغال، ذخایر آبی کشور را نابود کرده است

فدایی‌فرد، در ادامه سخنان خود به نقش دولت و متولیان آب کشور اشاره کرد و گفت: «مهم‌ترین اهمال کاری و کم‌کاری‌ها این بوده است که در طی ۴۰ سال گذشته، سعی کرده‌ایم همه مشکلات کشور را با فشار بر منابع آب بر طرف کنیم. تمام دولت‌هایی که آمدند و رفتند، فقط به فکر بهره برداری‌های کوتاه مدت خود بوده‌اند. مدام به بهانه اشتغال‌زایی به برداشت‌های غیر‌مجاز از آب‌های سطحی و زیر‌زمینی کشور روی آوردند. هیچ دولت و مسئولی در این کشور پیدا نشد تا به پتانسیل‌های دیگر کشور، که از قضا فراوان هم هستند، برای ایجاد اشتغال روی آ‌ورد. زیرا فقط بدنبال بهره‌برداری‌های مفت و سریع و بدون هزینه بوده و هستند».

ایران بر لبه «روز آخر» قرار گرفته است

فدایی فرد با اشاره به برآورد سال ۲۰۱۹ «مؤسسه منابع جهان» گفت: «این برآورد نشان می‌دهد که ایران در صدر کشورهایی قرار دارد که با «بحران فوق‌العاده» دست به گریبان هستند. معنی این بحران این است که ما به ورشکستگی آبی کامل رسیده ایم و بر لبه «روز آخر» قرار داریم. اما متأسفانه مسئولین کشور ما به عمق این فاجعه پی نبرده و همچنان بدنبال انجام سیاست‌های غلطی هستند که ما را بدین نقطه رسانده است.»

باید اشاره کرد که بحران فعلی آب، تنها نتیجه سوء مدیریت دولت و مقامات مسئول متولی آب نیست. بلکه این بحران خود زیرمجموعه‌ای از سیاست‌های ویرانگر زیست محیطی در کشور است که اساسأ نتیجه غارتگری‌های سپاه و قرارگاه خاتم و چنگ‌اندازی آنها به منابع طبیعی کشور به منظور کسب سودهای صدها میلیارد تومانی است. آنها نه تنها هیچ بودجه‌ای برای بهبود وضعیت محیط زیست اختصاص نداده‌اند، برعکس با سدسازی‌های بی‌رویه، جنگل ‌خواری و کوه‌ خواری‌ها که تعادل زیست محیطی کشور را به هم زده‌است به دنبال درآمدزایی میلیاردی برای «سرداران سپاه» و «آقازاده‌ها» هستند.