اگنس کالامارد گزارشگر ویژه سازمان ملل: حکومت ایران درباره علت سقوط هواپیمای اوکراینی دروغ می‌گوید
اگنس کالامارد گزارشگر ویژه سازمان ملل در قتل‌های فراقانونی، حکومت ایران را در مورد نحوه سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی، به دروغگویی متهم کرد.
بیش از یک سال پس از شلیک سپاه پاسداران به هواپیمای مسافربری اوکراینی و قتل ۱۷۶ سرنشین هواپیما، دو کارشناس سازمان ملل، با انتشار گزارشی اعلام کردند که حکومت ایران در مورد این واقعه، از آغاز تا پایان دروغ می‌گوید تا از برملا شدن حقیقت و چه بسا حقایق بمراتب خطرناکتر جلوگیری کند.
خانم اگنس کالامارد، گزارشگر ویژه سازمان ملل در قتل‌های فراقانونی، روز سه شنبه ۵ اسفند ۹۹، گزارش خود درباره سرنگونی هواپیمای اوکراینی در نزدیکی تهران توسط سپاه پاسداران را منتشر کرد.
اگنس کالامارد، در گزارش ۴۵ صفحه‌ای خود، تصریح کرده است که توضیحات جمهوری اسلامی درباره چگونگی سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین در نزدیکی تهران «تناقض‌های» زیادی دارد و این تناقض‌ها پرسش‌های بسیاری را در خصوص نحوه سرنگونی این هوایپما مطرح می‌کند.
خانم کالامارد، همچنین حکومت ایران را به دروغگویی در توضیحات درباره نحوه سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی متهم کرده است. وی توضیحات مقامات ایران در زمینه این پرونده را با هدف «ایجاد بیشترین سردرگمی و کمترین شفافیت» دانست و گفت به نظر میرسد «ساختگی و گمراه‌کننده» باشد.
خانم کالامارد، همچنین اشاره کرد که در پی شش ماه بررسی کشتن ۱۷۶ مسافر هواپیما، اخیرا و در ماه میلادی دسامبر سوالات و مشاهداتی را به حکومت ایران ارسال کرده که هنوز منتظر پاسخ آن‌ها است.
به گفته کالامارد، این نامه موارد نقض قوانین بین‌المللی از سوی مقام‌های ایران، از جمله مهمترین آن نقض حق حیات سرنشینان هواپیما، را برجسته کرده است.
آگنس کالامارد: اگر ایران آسمان خود را می‌بست ۱۷۶ انسان کشته نشده بودند
اگنس کالامارد، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد، در همین زمینه به موضوع بستن آسمان اشاره کرد و گفت «در شرایط تنش نظامی شدید، موثرترین راه برای جلوگیری از حمله به ناوگان غیرنظامی بستن آسمان است.»
وی اضافه کرد: «اگر ایران که کاملا به خوبی می‌دانست تنش با آمریکا می‌تواند به سرعت تشدید شود، آسمان خود را آن روز عصر می‌بست، ۱۷۶ انسان کشته نشده بودند.»
به گزارش خبرگزاری فرانسه، اگنس کالامارد درباره گزارش خود به خبرنگاران گفته است، مساله بسیار نگران کننده این است توضیحات مقامات ایران در خصوص اشتباه یا اشتباهات صورت گرفته با هم جور در نمی‌آید.
این گزارشگر سازمان ملل تصریح کرد، توضیحات مقامات ایرانی در خصوص وقایع سرنگونی این هواپیما «مملو از تناقض است. این توضیحات با واقعیت‌ها، ارزیابی‌های فنی بسیاری از کارشناسان، مغایرت دارند.»
اگنس کالامارد در ادامه گفت، ایران چرا دروغ می‌گوید؟ زیرا راه دیگری برایش وجود ندارد.
این گزارشگر ویژه سازمان ملل تاکید کرد، ایران هنوز نتوانسته است توضیح دهد که چگونه نیروی نظامی این کشور می‌تواند چنین اشتباه بزرگی برای سرنگونی یک هواپیمای مسافربری انجام دهد.
این گزارشگر سازمان ملل تصریح کرده است که در جریان سرنگونی هواپیما اوکراینی حقوق بشر در چندین مورد از جمله حق زیستن ۱۷۶ سرنشین این هواپیما نقض شده است.
تهدید خانواده‌های قربانیان توسط مقامات ایران
در گزارش خانم کالامارد آمده است: مقامات حکومت ایران « خانواده‌های قربانیان را با تهدید به برنگرداندن بقایای عزیزانشان وادار به حمایت علنی» از حکومت کردند و «در روند مراسم‌های خاکسپاری دخالت کردند که این شامل جلوگیری‌از برگزاری مراسم خاکسپاری خصوصی و در برخی موارد اصرار برای دفن قربانیان در بخش شهدای گورستان، بدون اجازه یا حضور خانواده‌هایشان می‌شد.»
گزارشگر ویژه سازمان ملل گفته است، ادعاهای مطرح شده توسط مقامات حکومت ایران «با همدیگر ویا با شواهدی موجود تا اینجای کار همخوانی ندارند. ادعاها و داستان‌های متعدد منجر به سردرگمی شدید می‌شوند.»
وی اضافه کرده است: گزارش ارائه توسط ایران در ژوئیه سال ۲۰۲۰ «به نظر میرسد به شکلی طراحی شده که از یک یا چند منظر، گمراه کننده باشد. تضادهای موجود در توضیحات رسمی و ماهیت بی پروای اشتباهات صورت گرفته چنان است که بسیاری را به طرح این پرسش کشانده که آیاسرنگونی پرواز ۷۵۲ عمدی نبود.»
گزارشگر ویژه سازمان ملل در ادامه نوشته است: اگر گزارش حکومت ایران ایران «را مبنا قرار دهیم، بسیاری از سوال‌های ابتدایی پاسخ نخواهند گرفت و سیر وقایع روشن نخواهند شد. بدون ارائه پاسخ، سوءظن‌هایی از قبیل اینکه غیرنظامیان به عمد هدف قرار گرفته‌اند، همچنان سر جای خودش باقی‌خواهند ماند.»
تناقضات در توضیحات ایران
گزارشگر ویژه سازمان ملل، همچنین تاکید کرد که توضیحات مقام‌های ایران درباره اینکه چرا و چه‌طور سامانه پدافند سپاه پاسداران به هواپیما شلیک کرد «تناقضات بسیاری» دارد.
به گفته خانم کالاماردد، توضیحات ایران درباره مواردی از جمله چرایی تشخیص اشتباه هواپیما به جای موشک و اجرا نکردن رویه‌های استاندارد در ارتباط با مختصات هواپیما در رادار دارای تناقض است و «معنی نمی‌دهد.»
در گزارش کالاماردد همچنین اشاره شده که بر خلاف گفته‌های یگان سامانه پدافند هوایی سپاه پاسداران که تنها ۱۰ ثانیه برای تصمیم به شلیک وقت وجود داشته، این زمان دست‌کم ۴۵ ثانیه بوده و یگان احتمالا وقت بیشتری برای ارزیابی هدف داشته است.
کالاماردد در این گزارش پرسیده که چرا هواپیماهای دیگری که در همان زمان پرواز کردند هدف شلیک قرار نگرفتند.
به گفته او، این اشتباهات با انکار دولت در زمینه پذیرش ساقط کردن هواپیما توسط سپاه پاسداران برای مدت سه روز، با اینکه مقامات عالی‌رتبه تقریبا بلافاصله از آنچه اتفاق افتاده بود مطلع بودند، تشدید شد.
نادیده گرفتن مسئولیت مقام‌های ارشد
کالاماردد در ادامه گفت: «مقام‌ها به جای آغاز تحقیقات مناسب، اجازه دادند محل سقوط غارت شود و سپس با بولدوزر مورد حمله قرار گیرد، این امر مانع جمع‌آوری شواهد شده و خانواده‌ها را از یادگاری‌های غیر قابل جایگزین افرادی که از دست داده بودند، محروم می‌کند.»
او افزود: «همچنین، تحقیقات مقام‌های ایرانی مسئولیت مقامات عالی رتبه را نادیده گرفت.»
نگرانی از تهدید خانواده‌های قربانیان و ایجاد هراس در میان آنان
جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر ایران، نیز در این زمینه پیشتر واکنش حکومت ایران به اعتراضات به شلیک به این هواپیما را مورد انتقاد قرار داده بود.
او همچنین در آخرین گزارش خود به شورای حقوق بشر نگرانی‌هایی را در مورد آزار و اذیت، از جمله تهدید به مرگ، برای خانواده‌هایی که به دنبال دادرسی برای قربانیان پرواز اوکراین هستند، مطرح کرد.
